Kiedy chrapanie to coś więcej niż tylko głośne spanie?
Spis treści
- Skąd bierze się chrapanie?
- Poznaj przyczyny chrapania podczas snu
- Bezdech senny, czyli kiedy chrapanie staje się niebezpieczne
- Co na chrapanie? Jak leczyć?
- Czy domowe sposoby na chrapanie działają?
- Urządzenia przeciw chrapaniu
- Co robić, gdy podejrzewamy bezdech senny?
- Wykaz źródeł
Skąd bierze się chrapanie?
Chrapanie powstaje, gdy podczas snu powietrze przepływa przez drogi oddechowe, wprawiając w drgania miękkie części gardła (np. podniebienie). To właśnie te wibracje odpowiadają za charakterystyczny dźwięk chrapania. Najczęściej słychać je przy wdechu. Rozluźnienie mięśni w czasie snu jest normalne, ale u niektórych osób jest to bardziej nasilone.
Poznaj przyczyny chrapania podczas snu
Od czasu do czasu chrapie prawie każdy z nas. To zupełnie naturalne i zwykle nie ma powodów do niepokoju. Szacuje się, że chrapie nawet 8 milionów dorosłych Polaków.[[i]] Chrapanie w nocy może pojawić się, gdy masz zatkany nos (np. podczas przeziębienia lub alergii), po piciu alkoholu kilka godzin przed snem albo podczas spania w nietypowej pozycji (zwłaszcza na plecach). Inne powody chrapania to:
Bezdech senny, czyli kiedy chrapanie staje się niebezpieczne
Bezdech senny to stan, w którym dochodzi do powtarzających się przerw w oddychaniu (bezdechu) lub do znacznego spłycenia oddechu, trwającego co najmniej 10 sekund. Sygnały, które powinny wzbudzić Twoją czujność, to:
- bardzo głośne chrapanie,
- chrapanie przerywane ciszą (chrapanie z bezdechem),
- nagłe wybudzenia z uczuciem duszności,
- niespokojny sen, częste zmiany pozycji,
- poranne bóle głowy,
- senność i zmęczenie w ciągu dnia, mimo przespanej nocy.[1,[iv]]
Co na chrapanie? Jak leczyć
Niestety złoty środek na chrapanie dla każdego nie istnieje, a leczenie zależy od przyczyny. W przypadku łagodnego chrapania, pomóc mogą zmiany w stylu życia (np. unikanie alkoholu). Jeśli jednak chrapanie to wynik innych schorzeń, kluczowe jest leczenie choroby podstawowej. Na przykład w przypadku alergii warto sięgnąć po odpowiednie leki przeciwalergiczne, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa i ułatwiają oddychanie. Gdy przyczyną są anatomiczne nieprawidłowości, skuteczną metodą może być leczenie chirurgiczne, Natomiast w sytuacji, gdy chrapanie towarzyszy obturacyjnemu bezdechowi sennemu, najczęściej specjaliści zalecają terapię CPAP (stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych).[1,5]
Do jakiego lekarza udać się przy chrapaniu?
W przypadku chrapania udaj się do laryngologa, pulmonologa lub specjalisty zajmującego się zaburzeniami oddychania podczas snu Pomoc zyskasz również w wyspecjalizowanych ośrodkach medycyny snu, gdzie przeprowadza się kompleksową diagnostykę i leczenie problemów związanych z oddychaniem nocnym..Czy domowe sposoby na chrapanie działają?
Domowe metody pomagają części osób w łagodzeniu sporadycznego chrapania. Obejmują one głównie zmiany w codziennym życiu, zgodnie z którymi:
- spróbuj zmniejszyć nadmiarową masę ciała,
- unikaj alkoholu (zwłaszcza przed snem),
- rzuć palenia tytoniu,
- zadbaj o odpowiednią pozycja spania (m.in. unikanie spania na plecach).
Ulgę w uciążliwym chrapaniu mogą również przynieść specjalne ćwiczenia wzmacniające mięśnie języka, ust i gardła (terapia miofunkcjonalna).[1,[i]]
Urządzenia przeciw chrapaniu
Wkładki do nosa przeciw chrapaniu działają poprzez delikatne rozszerzanie przednich nozdrzy, co ułatwia oddychanie. Mogą złagodzić chrapanie, gdy wynika ono z niedrożności nosa (np. mamy skrzywioną przegrodę).[1,[i]] Dostępne są też aparaty wysuwające żuchwę, a jednym z jego rodzajów jest tzw. pas przeciw chrapaniu (działa poprzez utrzymywanie zamkniętych ust i stabilizację żuchwy). Jednak takie aparaty aby były skuteczne, powinny być dobrane indywidualnie dla każdego przez lekarza.[1,5]
Co robić, gdy podejrzewamy bezdech senny?
Jeśli podejrzewasz u siebie bezdech senny, nie zwlekaj i udaj się do lekarza. To schorzenie wcale nie jest rzadkie! W Polsce może dotyczyć nawet 3 milionów osób, czyli około 7,5% dorosłych.[[i]]. Ponieważ wiele przypadków nie zostaje rozpoznanych, przypuszcza się, że łagodna forma bezdechu może występować nawet u co piątej dorosłej osoby na świecie.[5] Chrapanie to często pierwszy, widoczny sygnał ostrzegawczy.Diagnostyka bezdechu sennego jest prosta i nie wymaga bolesnych zabiegów. Najczęściej wykorzystuje się do tego specjalne urządzenie do badania snu, które mierzy m.in. oddech, tętno i poziom tlenu we krwi podczas snu (poligrafia lub polisomnografia). . Jeśli lekarz potwierdzi diagnozę, wskaże Ci skuteczne metody leczenia bezdechu sennego (np. terapia CPAP). Złagodzą one chrapanie, poprawią jakość snu i codziennego funkcjonowania.[5]
Wykaz źródeł
[1] Rowley A J: Snoring in adults. UpToDate 2025 [dostęp: 15.06.2025]
[1] Dzieciolowska-Baran E, Gawlikowska-Sroka A, Czerwinski F.: Snoring – the role of the laryngologist in diagnosing and treating its causes. Eur J Med Res. 2009 Dec 7;14 Suppl 4(Suppl 4):67-70
[1] Stuck BA, Hofauer B.: The Diagnosis and Treatment of Snoring in Adults. Dtsch Arztebl Int. 2019 Nov 29;116(48):817-824
[1] Stuck BA, et al.: Diagnosis and treatment of snoring in adults-S2k Guideline of the German Society of Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgery. Sleep Breath. 2015 Mar;19(1):135-48
[1] Pływaczewski R, et al.: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc Dotyczące Rozpoznawania i Leczenia Zaburzeń Oddychania w Czasie snu (ZOCS) u Dorosłych. Adv. Respir. Med. 2013, 81, 221-258
[1] Camacho M, et al.: Oropharyngeal and tongue exercises (myofunctional therapy) for snoring: a systematic review and meta-analysis. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2018 Apr;275(4):849-855
[1] Camacho M, et al.: Nasal Dilators (Breathe Right Strips and NoZovent) for Snoring and OSA: A Systematic Review and Meta-Analysis. Pulm Med. 2016;2016:4841310
[1] Kuczyński W, et al.: The Epidemiology of Obstructive Sleep Apnea in Poland-Polysomnography and Positive Airway Pressure Therapy. Int J Environ Res Public Health. 2021 Feb 22;18(4):2109